Afta – co to takiego?

Choć samo pojęcie afty może nie być zbyt dobrze znane, określana przez nie dolegliwość jest dosyć powszechna – wywołuje ją bowiem szereg rozmaitych czynników. Afta, to zwykle niewielkich rozmiarów owrzodzenie, pojawiające się na powierzchni błony śluzowej, wyściełającej jamę ustną. Chory orientuje się zazwyczaj o obecności afty poprzez dolegliwości bólowe, jakie ona wywołuje, ale jednocześnie może zauważyć je, oglądając w lusterku wnętrze jamy ustnej. Nietrudno je zauważyć, ponieważ mają jasny kolor, przez co znacząco wyróżniają się na tle błony śluzowej. Afty mogą pojawiać się na języku, w obrębie podniebienia miękkiego lub w pobliżu dziąseł, na wewnętrznej stronie policzków. Pojedyncza zmiana może mieć od 1 milimetra do 2 centymetrów średnicy, ale afty mogą występować także grupami, co znacząco zwiększa rozmiar zaistniałego problemu. Co więcej, afty mają tendencję do powtarzania się w obszarze raz zainfekowanej jamy ustnej.

Dlaczego się pojawiają?

Wśród przyczyn występowania drobnych aft można wymienić liczne rodzaje uszkodzeń mechanicznych, jakie mogą dotknąć błonę śluzową. Problem może wystąpić więc na skutek nieostrożnego czyszczenia jamy ustnej lub przeprowadzania w niej zabiegów stomatologicznych, niekiedy afty tworzą się pod wpływem ucisku, jaki wywiera na błonę śluzową niewłaściwie dopasowana proteza. Afty mogą stanowić rodzaj powikłania chorób zębów, zaatakowanych przez próchnicę lub tak zniszczonych, że muszą być leczone kanałowo. Problem może mieć jednak równie dobrze podłoże alergiczne, autoimmunologiczne, a nawet być oznaką przeżywania przez pacjenta przewlekłego stresu. Z kolei duże afty pojawiające się w obrębie danej błony śluzowej, to sygnał poważniejszych zaburzeń zdrowotnych: dotyczących pracy układu odpornościowego, gospodarki hormonalnej, niedoborów ważnych mikroelementów. Mogą być także efektem tego, że jama ustna nie jest należycie i regularnie czyszczona, bądź że stosowane są do tego niewłaściwe preparaty. Zdarza się też, że obecność aft to sygnał, że organizm zmaga się z przewlekłymi chorobami, na przykład refluksem żołądkowo-przełykowym, zapaleniem zatok czy celiakią.

Afty goją się samoistnie po maksymalnie czterech tygodniach, jednak dobrze jest ukoić dolegliwości bólowe, stosując przeznaczone do tego preparaty farmaceutyczne czy płukanki ziołowe, uspokajające stan zapalny. W przyspieszeniu wyleczenia może pomóc wzbogacenie diety o produkty bogate zwłaszcza w witaminy z grupy B. Konsultacja z lekarzem jest konieczna, gdy afty systematycznie nawracają.